- SANDIX seu SANDYX
- SANDIX seu SANDYXapud Fl. Vopisc. in Aureliano c. 29. Dicitur etiam sandix Indica talem purpuram sacere (Praestantissimam videl. quali constabat in Templo Iovis O. M. Capitolini pallium breve lanestre, ad quod collatae aliae purpurae, cineris specie decolorari videbantur) si curetur: non pigmentum est, quod idem esse cum sandaracha diximus, sed herba seu frutex. Nullibi enim legimus, pigmenta illa et colorum ut ita dicam metalla tingendis vestibus aut lanis, apud Tinctorum officinas, fuisse usurpata. Nec vestem quisunquam dixit auripigmentô tinctam, aut cerussâ aut ochrâ, sandarachâ, aut eiusmodi aliis coloribus, quae solis Pictoribus Tectoribusque inserviunt. Unde patet, errare eos, qui apud Virgilium aliosque auctores sandicem, pro pigmento semper debere accipi, contendunt. Nec obstat, quod sandicem χρῶμα vocant κόκκινον Suidas et Photius: non enim χρῶμα apud eos est herba tingendo apta, sed pigmentum. Pigmenta namque Graeci vocant χρώματα, Latini colores; et sic apud Vitruvium l. 7. caput 7. est, de Colcribus, quô explicat, qui factitii sint colores, qui nativi. Glossae, Auripigmentum, αρσενικὸν, χρῶμά τι, ψίλωθρον. Hesychius, Α᾿οσενικὸν, χρώματος εἶδος χλωρὸν etc. Itaque quotiescumque legitur Σάνδυκα esse χρῶμα, non de herba tinctoria, sed de pigmento accipiendum est. Porro, Sandyx ea est herba, quam Galli guarantiam vulgo appellant. Sic enim in vetustissimo Glossarum codice, qui Puteanorum fuit, legit Salmas. Sandix, herba tincturaeapta, quam vulgus varantiam vocat etc. In Gratii vero v. 86.Interdum Libycô fucantur sandyce pinnae:non herba, sed pigmentum intelligitur seu metallum. De utroque insignis Hesychii locus est, Σάνδυξ, δένδρον θαμνῶδες, οὗ τὸ ἄνθος χροιὰν κόκκῳ ἐμφερῆ ἔχει, ὡς Σωσιβιος, φάρμακον Ι᾿ατρικὸν; Sandyx, arbor fruticosa, cuius flos cocci colore est, ut Sosibius ait, aut pigmentum. Addit, ἢ κιβωτὸς, aut arca: quod tertium esse vocix huius significatum indigitat. Hinc Graeci recentiores σεντούκιον corrupte, pro σανδύκιον dixêre. Est autem Σεντούκιον illis arca: quam vocem falluntur qui Arabicam volunt esse, cum Arabes contra ex Graeca suam fecerint: quae namque Graecis σάνδυξ, Arabibus Sandock dicitur etc. vide Salmas. ad Vopisc. loc. cit. et de Sandyce metallo, plura apud Solinum ubi supra.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.